سیستم تمرینی محدودیت جریان خون
آسیابادی در این مقاله؛ به بررسی «سیستم تمرینی محدودیت جریان خون» میپردازد.
ضعف عضلانی اغلب در شرایط و آسیب شناسی های مختلفی رخ می دهد. طی تحقیقات مختلفی که صورت گرفته است نشان داده شده است که تمرین مقاومتی با بار بالا موفق ترین تکنیک در بهبود قدرت عضلانی و ایجاد هیپرتروفی عضلانی است؛ اما مشکلی که وجود دارد این است که در جمعیت های خاصی که نیاز به تقویت عضلانی دارند، مانند بیماران مبتلا به درد مزمن یا بیمارانی که عمل های جراحی را پشت سر گذاشته اند ، تمرینات با بار زیاد و شدت بالا ممکن است از نظر بالینی مناسب نباشند و یا افرادی که بیماری هایی نظیر سرطان، ویروس نقص ایمنی انسانی یا HIV، دیابت و COPD، تجربه کردند، بطور بالقوه می توانند از تقویت عضلانی و هیپرتروفی عضلانی بهره ببرند، اما قطعاً نمی توانند تمرینات با شدت بالا را تحمل کنند.
سیستم تمرینی محدودیت جریان خون یا BFR در واقع تکنیکی است که تمرینات با شدت کم را با انسداد جریان خون ترکیب می‌کند و نتایجی مشابه تمرینات با شدت بالا ایجاد می‌کند. از این تکنیک گاهی در سالن های بدنسازی استفاده می شود، اما بطور کلی در محیط های بالینی از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
آموزش سیستم تمرینی محدودیت جریان خون
آموزش سیستم تمرینی محدودیت جریان خون یا همان BFR ابتدا در دهه ۱۹۶۰ در ژاپن توسعه یافت و به عنوان آموزش KAATSU در این کشور شناخته شد. این آموزش شامل اعمال یک کاف پنوماتیک یا تورنیکه در نزدیکی عضله ای است که در حال تمرین است، همچنین می توان آن را برای اندام فوقانی یا تحتانی نیز اعمال نمود. سپس کاف تا فشار خاصی باد می شود تا انسداد شریانی جزئی و وریدی کامل بدست آید. پس از آن از بیمار خواسته می شود تا تمرینات مقاومتی را با شدت کم و با تکرارهای زیاد در هر ست (۱۵-۳۰) و رعایت فواصل استراحت کوتاه بین ست ها (۳۰ ثانیه) انجام دهد.
BFR نیاز به یک تورنیکت برای قرار دادن روی اندام دارد. کاف باید تا فشار خاصی سفت شود که جریان وریدی را مسدود کند و در عین حال جریان شریانی را در حین انجام تمرینات ممکن کند.
ابزار مورد نیاز در سیستم تمرینی محدودیت جریان خون
این تکنیک مانند بسیاری از تکنیک ها که در حوزه های مختلف استفاده می شوند، نیاز به ابزار خاصی دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم نمود:
کاف
BFR نیاز به یک تورنیکت برای قرار دادن روی اندام دارد. کاف باید تا فشار خاصی سفت شود تا بتواند جریان وریدی را مسدود کند و در عین حال جریان شریانی را در حین انجام تمرینات ممکن کند.
بطور کلی از تجهیزات ساده ای مانند لوله های جراحی یا تسمه های الاستیک در سالن های بدنسازی برای دستیابی به این نتیجه استفاده شده است؛ اما در حالت تخصصی استفاده از این تجهیزات توصیه نمی شود چرا که این ابزار نمی توانند میزان انسداد جریان خون را کنترل کنند. قطر نازک در آنها نیز ممکن است باعث فشار موضعی بیش از حد شده و منجر به آسیب بافت شود.
عرض کاف
بطور معمول استفاده از کاف پهن بیشتر در BFR ترجیح داده می شود. در سیستم تمرینی محدودیت جریان خون معمولاً از کاف های ۱۰-۱۲ سانتی متری استفاده می شود. یک کاف پهن ۱۵ سانتی متری ممکن است برای ایجاد محدودیت یکنواخت بهترین باشد.
جنس کاف
کاف های BFR را می توان از الاستیک یا نایلون ساخت. کاف‌های باریک‌تر اغلب از جنس الاستیک و نایلون پهن‌تر هستند. با کاف های الاستیک امکان اعمال فشار اولیه حتی قبل از باد شدن کاف وجود دارد که این امر منجر به توانایی متفاوتی برای محدود کردن جریان خون در مقایسه با کاف های نایلونی می شود. همچنین در طول تحقیقات مختلف نشان داده شده است که کاف های الاستیک در مقایسه با کاف های نایلونی، فشار انسداد شریانی را به میزان قابل توجهی بیشتر می کنند.
اثرات سیستم تمرینی محدودیت جریان خون
هدف از سیستم تمرینی محدودیت جریان خون یا BFR در واقع تقلید اثرات ورزش با شدت بالا با بازسازی یک محیط هیپوکسیک با استفاده از کاف است. کاف در نزدیکی عضله در حال تمرین قرار می گیرد و سپس می توان تمرینات شدید را با شدت کم را انجام داد. از آنجا که خروج خون با استفاده از کاف محدود می شود، خون مویرگی که دارای اکسیژن کم است جمع شده و پروتون و اسید لاکتیک افزایش می یابد که در واقع همان سازگاری های فیزیولوژیکی که در عضله در طول تمرین BFR و تمرینات با شدت کم مانند تمرینات با شدت بالا اتفاق می افتد.
تمرین BFR با شدت کم در مقایسه با تمرینات معمولی با شدت کم باعث دور عضلانی بیشتر می شود. سیستم تمرینی محدودیت جریان خون با شدت کم در واقع منجر به افزایش محتوای آب سلول‌های عضلانی یا اصطلاحاً ورم سلولی می‌شود. در این حالت جذب فیبرهای عضلانی سرعت بخشیده و همچنین فرض بر این است که پس از برداشتن کاف، هیپرمی یا همان خون اضافی در رگ‌های خونی، ایجاد خواهد شد که این امر موجب تورم بیشتر سلول‌ها می‌شود.
تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که تمرینات BFR کوتاه مدت و با شدت کم، در حدود ۴-۶ هفته باعث افزایش ۱۰ الی ۲۰ درصدی در قدرت عضلانی می شود.
در پایان
محدودیت جریان خون یا BFR در واقع یک روش تمرینی است که تا حدی جریان شریانی را محدود می‌کند و به طور کامل خروج وریدی را در عضله‌های فعال در حین ورزش محدود می‌کند و فرد را قادر می سازد که تمرینات سنگین را بصورت پرتکرار و فشار کمتر انجام دهد. انجام ورزش با کاهش جریان خون که با محدود کردن عروق نزدیک به عضله به دست می‌آید، به نظر پزشک معالج افراد برمیگردد.
