قفل شدن مفصل زانو
آسیابادی در این مقاله؛ به بررسی «قفل شدن مفصل زانو» میپردازد.
زانو یکی از پیچیده ترین مفاصل بدن انسان است که استخوان ران یا اصطلاحاً فمور را به استخوان ساق پا یا همان درشت نی متصل می کند. تاندون ها این استخوان ها را به ماهیچه های ساق پا متصل می کنند و رباط ها استخوان های زانو را به یکدیگر متصل می کنند و نهایتاً زانو را استوار و پایدار می سازند. علاوه بر اینها، دو تکه غضروف C شکل با نام های منیسک های داخلی و جانبی، یک بالشتک بین استخوان ران و استخوان درشت نی ایجاد می کنند که در واقع به عنوان یک نوع ضربه گیر عمل می کنند.
انواع قفل شدن مفصل زانو
زانوها طوری طراحی شده اند که به سمت بالا و پایین خم شوند و حتی کمی نیز بچرخند. هنگامی که زانو نتواند حرکات خود را به شکل صحیح انجام دهد، ممکن است بر تحرک و توانایی انجام فعالیت های روزمره زندگی فرد مانند راه رفتن، نشستن، ایستادن، چمباتمه زدن یا زانو زدن تأثیر منفی بگذارد. زمانی که فرد نتواند زانوی خود را خم یا صاف کند، اصطلاحاً دچار قفل شدن مفصل زانو شده است. بطور کلی دو نوع قفل شدن مفصل زانو وجود دارد.
قفل شدن واقعی زانو
این حالت زمانی اتفاق می افتد که مفصل زانو به معنای واقعی کلمه در جای خود قفل شده باشد و نتواند به هیچ عنوان حرکت کند. قفل شدن واقعی زانو می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
پارگی مینیسک
منیسک نوعی غضروف در زانو است که شبیه حرف C است و به عنوان یک بالشتک بین استخوان ساق پا و ران فرد عمل می کند. پارگی مینیسک یکی از شایع ترین انواع آسیب های زانو است. این حالت زمانی رخ می دهد که فرد فعالیتی را انجام می دهد که در آن زانوی خود را به شدت بچرخاند، به خصوص زمانی که تمام وزن خود را روی آن انداخته باشد. بنابراین در این حالت زمانی کهاین قسمت پاره شود، غضروف مانع حرکت صحیح زانوی فرد می گردد و اصطلاحاً قفل شدن مفصل زانو اتفاق می افتد. از علائم پارگی مینسیک می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- احساس ترکیدن در زانو
- ورم
- سفتی یا سختی
- درد، به خصوص زمانی که فرد سعی می کند زانوی خود را حرکت دهد
- مشکل در صاف کردن کامل زانو
سست شدن یا ول شدن مفصل
این اتفاق زمانی روی می دهد که تکه‌ای از استخوان زانوی فرد به دلایل زیر پاره شود و ناگهان زانو قفل گردد:
- سقوط یا افتادن
- بیماری دژنراتیو مفصل
- غضروف پاره شده
- وجود یک جسم خارجی از یک جراحی در گذشته
- کاهش فشار خون یا آسیب های دیگر
قفل شدن کاذب زانو
نوع بعدی قفل شدن، قفل شدن کاذب زانو می باشد و زمانی اتفاق می افتد که وجود درد، حرکت مفصل زانو را دشوار می کند. این در واقع واکنش بدن فرد است که باعث اسپاسم عضلانی ناشی از درد در زانو یا نزدیکی آن می شود. علامت اصلی قفل شدن کاذب زانو درد است که با ناتوانی در حرکت دادن زانو همراه است. از علائم دیگر آن نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- احساس گرفتگی
- احساس قفل شدن کوتاه
- احساس آزاد یا باز بودن در زانو
همچنین از عوامل قفل شدن کاذب زانو می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- شکستگی
- دررفتگی یا سابلوکساسیون، به ویژه کشکک
- بورسیت
- تاندونیت
- پارگی تاندون
- التهاب و تورم
التهاب و تورم
این حالت اغلب در اثر ضربه به زانو یا بیماری دژنراتیو ایجاد می شود و علائم آن متفاوت است.
سندرم پلیکا
این وضعیت باعث تحریک یک چین در بافت مفصل زانو می شود و از علائم شایع آن می توان به درد، ورم، دردی که هنگام بالا رفتن از پله ها، چمباتمه زدن یا خم شدن بدتر شود، احساس گرفتگی یا قفل شدن، به خصوص هنگام برخاستن، مشکل در نشستن طولانی مدت، صدای کلیک یا ترک خوردن و…، اشاره نمود.
درمان قفل شدن مفصل زانو
بطور کلی درمان قفل شدن مفصل زانو به علت و شدت آن بستگی دارد و در هریک از حالات زیر می تواند متفاوت باشد. برای مثال در درمان پارگی مینیسک، پزشک احتمالاً استراحت، کمپرس یخ و داروهای ضد التهابی را توصیه می کند. آنها همچنین ممکن است فیزیوتراپی را نیز برای تقویت عضلات اطراف زانو و پاهای فرد توصیه کنند که به تثبیت مفصل زانو و کاهش درد و قفل شدن کمک می کند و یا درمان سستی یا رها شدگی مفصل که نسبتاً ساده است، اغلب به جراحی نیاز خواهد شد. پس از جراحی به یک دوره استراحت نیاز است تا بافت‌های زانوی فرد بهبود یابد.
همچنین سندرم پلیکا، بدخیمی کشکک و سایر موارد با یک رژیم فیزیوتراپی خوب درمان می شوند. پزشک معمولاً پس از معاینه زانوی فرد چنین توصیه ای را برای درمان ارائه می دهد. استراحت، کمپرس یخ و داروهای ضد التهابی نیز می توانند به کاهش علائم زانو کاذب کمک کنند.
در پایان
قفل شدم مفصل زانو زمانی اتفاق می افتد که درد شدید زانو باعث اسپاسم و انقباض عضلات زانو شود. این حالت در واقع یک مکانیسم دفاعی خودکار است که بدن از آن برای جلوگیری از حرکت زانو استفاده می کند. محدود کردن زانو به این روش به جلوگیری از آسیب بیشتر به آن کمک می کند. اگرچه سفت شدن و تورم عضلانی خم شدن یا صاف کردن زانو را دردناک می کند، مفصل زانو به خودی خود از نظر فیزیکی ناتوان از حرکت نیست بنابراین زمانی که فرد نتواند زانوی خود را حرکت دهد اصطلاحاً قفل شدم مفصل زانو روی داده است. موارد و علائم مختلفی در این عارضه وجود دارد که درمان هریک نیز بسته به شرایط بیمار و مشکل او متفاوت خواهد بود.
